7 mei 2018
Interview
Interview met Trudy ten Have, 7 mei 2018 geplaatst op (interne) website van het UWV.
De laatste levensfase is niet iets waar mensen doorgaans gemakkelijk over praten. En dat terwijl juist openheid bij rouw en verlies verdriet kan besparen. Trudy ten Have (56), medewerker Bezwaar en Beroep bij UWV, zorgvrijwilliger én rouwbegeleider deelt haar ervaringen.
Vroeg verlies
'Ik kreeg al vroeg in het leven te maken met verlies. Toen ik 4 jaar was overleed mijn vader, daarna maakte ik nog verschillende sterfgevallen mee, maar niets had zoveel impact als het verlies van mijn vader. Door deze vroege ervaring ontstond mijn interesse in de manier waarop mensen met rouw en verdriet omgaan. Nu ben ik naast medewerker Bezwaar en Beroep bij UWV zorgvrijwilliger in een hospice en rouwbegeleider.'
Emotionele afstand
'In een hospice sta je midden in het verlies. Je maakt ook wel heftige dingen mee. Ik toon empathie maar bewaar emotioneel wel afstand. Daardoor kan ik iemand die bij het sterfbed van zijn moeder staat en bang is voor wat komen gaat professioneel helpen. Natuurlijk pink ik wel eens een traantje weg als bijvoorbeeld een moeder van 3 pubers net is overleden en zij daar in al hun verdriet rondom staan. Of als een echtgenoot na een huwelijk van 60 jaar alleen achterblijft. Dat kan me wel raken, maar het voelt anders dan wanneer iemand overlijdt waar ik emotioneel bij betrokken ben.'
Taboe
'De dood hoort bij het leven. Het onderwerp is voor mij geen taboe en ik ben niet bang om erover te praten. Aan zwangerschappen en andere leuke dingen in het leven besteden we alle aandacht maar de dood en wat dat met mensen doet blijft vaak onbesproken. Een verlies kan ook mooie dingen opleveren. Zo zag ik in het hospice dat bij het overlijden van een vrij jonge man de familiebanden weer werden hersteld. Rouw is geen ziekte, rouw hoort bij het leven. Het kan zoveel opleveren als je ook 'durft' te kijken naar wat het verlies voor jou betekent.'
Verlies kent vele vormen
'Niet alleen het verlies van een dierbare kan rouw veroorzaken. Verlies je je werk dan raak je niet alleen je baan en je collega's kwijt maar soms ook je huis, je auto en je status. Volgt bij het solliciteren afwijzing na afwijzing, dan kan dat ook je identiteit en eigenwaarde raken. Verlies van gezondheid kan enorm ingrijpend zijn en ook verlies van toekomstverwachting veroorzaken. Ook dan kun je rouwgevoelens ervaren. Net als bij ongewenste kinderloosheid. Het ontvluchten van je thuisland kan rouwgevoelens geven, en hetzelfde geldt als je huis en haard kwijt bent geraakt na een brand.'
Weet je wat jij moet doen?
'Ieder verwerkt verlies op zijn eigen manier. De ene persoon rouwt bijvoorbeeld direct heel heftig en de ander gaat jaren 'op slot' en rouwt later. Luister, heb begrip voor de emotie en oordeel niet. Geef geen goedbedoelde adviezen in de trant van: 'Weet je wat jij moet doen?', maar laat de persoon praten. Stel vragen zodat duidelijk wordt hoe iemand met het verlies omgaat. Hoe gaat het thuis en op het werk? Wat betekent het voor ze nu iemand overleden is? Haal samen herinneringen op, bijvoorbeeld aan de hand van een foto van vroeger. Hoe mensen zich voelen, wat ze missen en waar ze tegenop zien, komt dan vaak vanzelf ter sprake.'
Verstoppen is geen oplossing
'Vaak 'verstoppen' mensen hun verdriet. Ze denken dat het dan wel lukt om de pijn te vergeten en door te leven. Rouwbegeleiding is nog wel eens een brug te ver. 'Ik krijg diegene er toch niet mee terug', hoor je dan. Dat klopt. Bij rouwbegeleiding gaat het niet om het vinden van oplossingen maar kun je leren beter om te gaan met je verlieservaring.'
‘Over mijn Lijk’
'Er zijn tegenwoordig steeds meer tv-programma's over rouw, ziekte en verlies zoals Over Mijn Lijk. Ook zijn er de afgelopen jaren steeds meer boeken over dit onderwerp te vinden. Ik zet het thema 'omgaan met verlies en rouw' ook graag bij UWV op de kaart. Vorig jaar mocht ik op de afdeling een bijeenkomst voor collega's organiseren in de week van het overlijden van een collega. We hebben samen herinneringen opgehaald, er werd een gedicht voorgelezen, muziek gedraaid, geproost en iedereen kon een herinnering op papier aan de familie nalaten. Deze bijeenkomst was een nieuwe, mooie ervaring op onze afdeling. Ik zet me in om binnen UWV meer ruimte voor rouw te creëren.'
Ruimte voor rouw
Trudy geeft geregeld haar workshop 'Ruimte voor Rouw' bij UWV.
Wil je met je team of een aantal collega's een workshop volgen?
Stuur Trudy dan een Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.